Voor we het interview ingaan: Ik ken Hakkan al een paar jaar en leerde hem kennen nadat ik het had opgenomen voor een klant van hem. Ik was van mening dat deze niet goed geholpen was en schreef er over in deze nieuwsbrief. Tot mijn positieve verrassing was Hakkan bijzonder open en was hij ook van mening dat de klant een betere behandeling verdiende. Het was niet goed gegaan, en daar waar het bedrijf van Hakkan blaam trof, werd door hem een goede regeling met de klant getroffen.
Zo hoort dat. Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Dat kan gebeuren. Het gaat er om hoe je ze oplost.

Hakkan, wat heeft je doen besluiten om Tomorrow Energy op te richten?

• Deels is het idealisme, maar ik geef toe, ook een praktische noodzaak. Die ontevreden klant waar je al over schreef, die was voor mij de trigger om mijn bedrijf een andere richting op te sturen. De kern van de gemaakte fout lag namelijk bij andere bedrijven waar ik volledig afhankelijk van was. Die afhankelijkheid wilde ik van af. Ze is namelijk niet erg als alles goed gaat, maar als er fouten gemaakt gaan worden, dan is het heel vervelend.
  Duurzame energie was ik altijd al geïnteresseerd in en ik zag een prachtige kans in het ontwikkelen van zonne-parken.

Zonne-parken, een prachtig woord om een veld vol zonnepanelen te omschrijven?

• Ja, maar we kunnen een park op meerdere manieren inrichten. Ga je voor maximale opbrengst van energie, dan leg je zo’n dak of weiland vol. Wil je ook een opbrengst vanuit de natuur, bijvoorbeeld door er schapen te kunnen houden, dan kan je een zonne-park ook veel natuurvriendelijke inrichten. Het rendement is dan deels energie en deels agrarisch of natuurwaarde. Ik ga pas een park ontwikkelen als er winst mee te maken is. Hoe die winst er dan uitziet, dat is mede aan de gemeente of andere belanghebbenden.

Je ontwikkelt de parken voor wie?

• We ontwikkelen op verschillende manieren. Deels voor eigen rekening, maar ook wel in opdracht van. Meestal willen pensioenfondsen en andere kapitaalkrachtige entiteiten zo’n park wel kopen, maar dan pas als het volledig aangelegd is. Tot die tijd liggen de kosten en het risico dan bij ons. Zo’n voltooid park levert bij verkoop een flink rendement op, en daarom kunnen we onze geldschieters een mooi renterendement tegen een laag risico bieden.

Er is dus nog vreemd geld nodig?

• Ja, we zijn nu 40+ projecten aan het ontwikkelen en dat kost bakken met geld. Niet elk project zal uiteindelijk ook gerealiseerd worden, maar we hebben als bedrijf maar een paar successen nodig om alle kosten er uit te halen. We bieden onze geldschieters dus een zo laag mogelijk risico door hun belang ‘hoog’ in ons bedrijf in te zetten, zodat het meerdere projecten dekt. Zo’n tegenvaller als recent in Groningen, waarbij er ineens geen projecten toegevoegd mogen worden, is dan geen acute ramp. We houden er rekening mee dat niet alles uiteindelijk rond gaat komen.

Heb je percentages?

• Neen, dat is ook niet helemaal eerlijk. Ik kan gisteren in gesprek zijn geraakt met een grondeigenaar en vandaag al inzien dat zijn grond te ongunstig ligt. Is het dan al een mislukt project?
  Het is voor ons veel erger als heel laat in het proces een project alsnog strandt op regelgeving of technische/financiële onhaalbaarheid. Gelukkig zien we dat weinig. We proberen onze risico’s zo laag mogelijk te houden, maar uitsluiten kan je een late afblazing nooit.
  Recent hebben we in jouw woonplaats (Best) een project in een vroeg stadium moeten stoppen. De grondeigenaar wilde graag, technisch was het mogelijk, maar ondanks de energie ambities van de gemeente vonden ze de locatie ongeschikt. Ze hebben daarna pas officieel beleid geformuleerd en duidelijk is dat hun eerder uitgesproken duurzame energie ambitie en de realiteit vanuit hun nu geformuleerde beleid niet met elkaar in overeenstemming zijn. Daar lopen we dus ook tegen aan.

Hoe lang blijft dit een interessante markt?

• We zijn nu bij Tomorrow Energy actief met 40+ projecten. De markt blijft na de ontwikkeling van deze berg aan projecten wel bestaan, maar zo mooi als nu wordt het nooit meer. Ik verwacht dat het nog enkele jaren druk blijft en daarna is het veel meer gezapige markt waarbij we veel meer in staat zullen zijn om rustig aan projecten te ontwikkelen.
  Nu is het zo’n gekkenhuis omdat de rijkssubsidie ieder half jaar omlaag gaat. We worden dus wel gedwongen haast te maken. Dat we vervolgens oplopen tegen elektriciteitsnet capaciteit problemen is het gevolg van slechte overheidsafstemming en in feite slecht beleid of het gebrek aan beleid. Als we als ontwikkelaars te snel gaan, dan moet de overheid de subsidie minder snel afbouwen.

Hoeveel geld is er nodig voor die 40+ projecten?

• We hebben nu nog enkele miljoenen nodig. Geld dat we het liefst ophalen bij kleine beleggers. Ik wil er open over zijn. Alternatief is voor ons een vroegere verkoop aan de uiteindelijke koper van het park, maar dan is de prijs die we krijgen zo veel lager dat het voor ons commercieel gezien amper interessant is. Ik wil ze daarom graag het park pas aanbieden als het klaar is. Daarom onze interessante rente vergoeding voor iedereen die ons 30 maanden lang kapitaal ter beschikking stelt.

Is uw interesse gewekt, kijkt u op deze pagina welke prachtige aanbieding Tomorrow Energy u kan doen.